Therapeutische Spraakvorming, ook wel spraaktherapie genoemd, is een alternatieve therapie. Deze therapie biedt hulp bij het overwinnen van spraakproblemen. Therapeutische Spraakvorming wordt ook toegepast bij diverse gezondheidsklachten, die niet direct samenhangen met het spreken. Veel klachten komen indirect tot uitdrukking in een onevenwichtig gebruik van ademhaling, stem en articulatie. Door het oefenen van een gezonde ademhaling en een evenwichtige manier van spreken, kan invloed uitgeoefend worden op de gezondheid. Het herstel van gezondheidsproblemen wordt zodoende ondersteund en gestimuleerd. In de Therapeutische Spraakvorming wordt gewerkt met persoonlijk afgestemde oefeningen.
Je werkt individueel met een spraakvormingstherapeut, of soms in een kleine groep. Indien wenselijk vindt contact plaats met huisarts, specialist of psycholoog. De therapeutisch werkende spraakvormer is aangesloten bij de beroepsvereniging Nederlandse Vereniging voor Kunstzinnige Therapieën NVKT te Zeist. Therapeutische Spraakvorming behoort tot de kunstzinnige therapieën, die veel zorgverzekeraars als alternatieve therapie vergoeden onder het begrip Kunstzinnige Therapie Spraak. Zie hiervoor de aanvullende polis van de zorgverzekeraar.
Soms is praten een struikelblok. Je kunt last hebben van
remmingen of onzekerheid, je kunt moeite hebben met ademen
als je iets zegt, het uitspreken van sommige letters lukt
niet goed, je hebt een hese stem of kunt niet vloeiend
spreken. Therapeutische Spraakvorming is een oefenmethode
die toegepast wordt bij deze problemen. Je leert
ontspannende adem- en stemoefeningen, je werkt aan losse
klanken en kleine zinnetjes. Beweging en ritme ondersteunen
de spraakoefeningen.
Spraakproblemen zitten vaak vast in een gewoontepatroon.
Daarom doe je oefeningen die terugleiden naar de basis van
het spreken. Je oefent een diepe rustige ademhaling, je
maakt kennis met de warmte van een ontspannen stem, je
krijgt plezier in het vormen van klanken en woorden. Je
ervaart je eigen mogelijkheden en je zelfvertrouwen neemt
toe. Bij sommige problemen kan overleg met of verwijzing
naar huisarts of kno-arts noodzakelijk zijn. Bij psychische
remmingen is samenwerking met een psycholoog zinvol.
Ademen is een levensnoodzaak. Onregelmatigheden wat betreft de ademhaling, zoals astma en hyperventilatie, kunnen het leven flink verstoren. Benauwdheid maakt bezorgd en angstig, en betekent een inbreuk op de dagelijkse activiteiten en de nachtrust. Het totale levensgevoel kan hier sterk onder lijden.
Met Spraakvorming wordt gewerkt aan een diepe, ontspannen ademhaling. Oefenen van het gezonde ademritme versterkt ons gevoel voor een gezond levensritme. De kunst om stress te vermijden en rust in het leven van dag en nacht in te bouwen, vermindert de angst. Wanneer psychische klachten blijven overheersen, is het belangrijk de huisarts en zo nodig een psycholoog te consulteren.
Klachten als onrust, spanningen, slecht slapen, vermoeidheid
en lusteloosheid gaan vaak terug op een tekort aan
vitaliteit. Het zijn klachten die optreden in situaties van
overbelasting op het werk, een crisis in de persoonlijke
omstandigheden, zoals bijvoorbeeld tijdens een rouwproces.
Therapeutische Spraakvorming werkt onthaastend en geeft
nieuwe energie. Ritmische klank- en bewegingsoefeningen
ontspannen de ademhaling. Het oefenen van een gezond
ademritme werkt positief op de levensritmen van het lichaam.
Met name het slaapritme kan verbeteren, waardoor de energie
en levenslust toenemen.
Om rust te vinden en tot jezelf te komen kan het goed zijn om met je eigen stem aan het werk te gaan. Veel mensen kennen de warmte van hun stem nog niet; door de stem van binnenuit te ervaren, ontdek je een deel van je persoonlijkheid. Gevoelens, die door de stem tot uitdrukking komen, leren je iets over jezelf. Langs deze weg kun je innerlijke kracht ontwikkelen en zelfvertrouwen opbouwen.
Ieder mens heeft een eigen, unieke wijze van spreken. Onze
persoonlijkheid is sterk verbonden met onze spraak. Als je
praat, laat je iets van jezelf zien, je stem vormt een
klankbord voor je gevoelens. Goede en nare levenservaringen
vormen onze persoon, en deze ervaringen kleuren ook onze
spreekwijze. Emoties als angst en verdriet, hebben hun
uitwerking op onze ademhaling en stem. Je adem kan stokken,
je kunt struikelen over je woorden, het spreken kan je
vergaan.
Therapeutische Spraakvorming kan een hulp zijn bij het
verwerken van emoties. Ademoefeningen werken ontspannend op
lichaam en geest. Met stemoefeningen kun je gevoelens
herkennen en traceren. Het uitspreken van teksten -een
verhaal of gedicht- die aansluiten bij je ervaringen, kan
een steun zijn bij de verwerking. Ook kun je met oefeningen
en gedichten op zoek gaan naar gevoelens van troost en
verlichting.
Therapeutische Spraakvorming is geen vervanging van
psychotherapie maar een aanvulling. Het is een hulp bij
psychische klachten zoals verwardheid, angst, stress,
dwanggevoelens en depressieve stemmingen. Spraakvorming
versterkt je zelfinzicht, waardoor je als persoonlijkheid
kunt groeien.
Therapeutische Spraakvorming is geschikt voor volwassenen en
kinderen. Voor kinderen zijn aparte oefeningen ontwikkeld,
al naar gelang hun leeftijd. Belangrijk is hulp bij
spraakstoornissen, zoals onduidelijk praten, het weglaten
van bepaalde letters, een hese stem of niet vloeiend spreken
(stotteren). Maar ook wanneer een kind niet lekker in zijn
vel zit, alsmaar moe is, slecht slaapt of overactief is, kan
Therapeutische Spraakvorming ondersteuning bieden.
In het werken met kinderen wordt uitgegaan van
spelsituaties. Gelet wordt op hun leeftijd en mogelijkheden.
Met de kleinsten worden kinderrijmpjes en vingerspelletjes
geoefend, terwijl de grotere kinderen aangesproken worden
met teksten uit verhalen en gedichten. Belangrijk bij
kinderen is om aandacht te besteden aan hun motoriek. De
spraakontwikkeling kan door motorische oefeningen positief
beïnvloed worden.
Veel spraakoefeningen worden daarom begeleid met bewegingsoefeningen, zoals lopen, klappen, huppelen, balgooien en gebaren maken. De Spraakvormingstherapeut kijkt naar het individuele kind, naar hoe het spreekt, zich beweegt, zich voelt en wat het aankan.
Ook kinderen met een ontwikkelingsachterstand of beperking hebben baat bij Therapeutische Spraakvorming. Werken aan de spraak is voor ieder mens een belangrijke stap in de ontwikkeling, zeker wanneer de vaardigheden beperkt zijn. De Spraakvormer zal het kind veel laten luisteren door klanken en woorden duidelijk voor te spreken. Waar mogelijk zal de Spraakvormer het naspreken stimuleren zodat alle vaardigheden benut worden. Ondersteuning van de motoriek met bewegingsoefeningen is ook voor deze kinderen van groot belang.